Astronauta
Astronauta edo kosmonauta espazio-ontzi batean doan pertsona da. Espaziora joan zen lehenengo gizakia Yuri Gagarin izan zen. 1961eko apirilaren 12an joan zen espaziora, Vostok 1 izeneko espazio-ontzian.
Gizakiek ezin dute bizirik iraun espazioan beren kabuz; ingurunea ez da Lurrean dagoena. Horregatik, espaziotik isolatuta eta ondo-ondo itxita dauden espazio-ontzietan egon behar dute, eta oxigenoa eduki behar dute bertan arnastu ahal izateko (espazioan ez dago airerik).
Astronautek entrenamendu-programa oso gogorrak pasatu behar dituzte, eta matematika eta zientzia alorreko jakintza handiak eduki behar dituzte. Entrenamendu-programa horietan, ordenagailuz kontrolatutako simulagailuetan (espazio-ontzien antzekoak diren makina batzuetan) ikasten dute espazio-ontziak operatzen; simulagailu horietan, egiazko espazioan aurkituko dituzten baldintza berberak ipintzen zaizkie. Bestalde, astronautek oso sasoi eta osasun ona ere eduki behar dute, espazioan aurkituko duten grabitate-falta jasan ahal izateko.
Espazioan daudenean, astronautek esperimentu zientifikoak egiten dituzte normalean. Batzuetan, euren espazio-ontzia edo espazioan dauden beste tresna edo ekipo batzuk konpondu behar izaten dituzte; horretarako, batzuetan, espazio-ontzitik kanpora atera behar dute, eta, halakoetan, jantzi bereziak behar izaten dituzte, nahiko astunak, eta grabitaterik ezeko egoeran bizirik irauteko eta mugitzeko egokituak (oxigenoarekin, besteak beste).
Espazioaren esplorazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Espazioaren esplorazioa esker, gizakiok asko ikasi dugu planetei buruz, izarrei buruz eta espazioan dauden beste objektuei buruz. Lehen espazio-ontzia 1957an jaurti zen espaziora: Sputnik izeneko satelite artifizial bat izan zen. Geroztik, 5.000 espazio-ontzitik gora jaurti dira, era guztietako informazioa biltzeko eta bestelako heburuetarako; haien artean, barruan gizakiak zituzten ontziak, baina baita gizakirik gabekoak ere, espazio-zundak eta sateliteak.
Hasieran, Sobiet Batasuna zena (gaurko Errusia) eta Ameriketako Estatu Batuak izan ziren espazioaren esplorazioan ibili ziren herrialdeak; gaur egun, berriz, beste herrialde askok parte hartzen dute esplorazioan.