Nerbio-sistema
Nerbio-sistema gizakion eta animalia gehienen burmuinak, bizkarrezur-muinak eta nerbioek osatzen duten multzoa da. Egitura anatomiko honek kanpoko estimuluak jaso eta estimulu horien aurrean gorputzeko erantzun bat ematen du. Inguruneko estimulu horiek organo errezeptoreak deitzen direnen bidez (begiak, belarriak, larruazala...) jasotzen ditu nerbio-sistemak.
Gure organismoan nerbio-sistema gorputzeko toki guztietara iristen da. Barneko organoak ere (bihotza, gibela, urdaila, giltzurrunak...) nerbio-sistemarekin konektatuta daude.
Animalia txikietan nerbio-sistema oso sinplea da, baina goi-mailako animalietan eta bereziki gizakietan nerbio-sistemaren egitura oso konplexua da.
Anatomiaren aldetik gure nerbio-sisteman bi zati nagusi bereizten dira:
- Nerbio-sistema zentrala: entzefaloak eta bizkarrezur-muinak osatzen dute
- Nerbio-sistema periferikoa: nerbio-sistema zentraletik gorputzeko atal guztietara hedatzen diren nerbioek osatzen dutena
Bestalde, funtzioaren arabera bi nerbio-sistema daude:
- Nerbio-sistema somatikoa: borondatezko mugimenduak kontrolatzen dituena
- Nerbio-sistema autonomoa edo begetatiboa: nahigabeko ekintzak erregulatzen ditu. Barneko organoen jarduera kontrolatzen du.
Nerbio-sistema periferikoaren nerbio batzuek nerbio-sistema somatikoa osatzen dute, eta beste batzuk nerbio-sistema autonomokoak dira.
Entzefaloa da nerbio-sistemaren zuzendaria, nerbio-sistemaren egitura konplexuena eta garrantzitsuena. Burezurrak babesten du, eta garuna, garuntxoa eta bizkarrezur-erraboila daude entzefaloaren barruan.
Nerbio-sistema osatzen duten zelulak neuronak dira. Neuronak zelula oso bereziak dira, gorputzeko beste zelulekin konparatuta. Itxuraren aldetik beste zelulekiko oso ezberdinak dira, eta ez dira bikoizten (beste zelulak bai). Nerbio-bulkada transmititzen dute nerbio-sisteman zehar.