Alpeak Europako mendikate bat dira. Erdialdeko Europaren mendebaldean daude eta Europako iparraldea hegoaldetik bereizten dute. Mendikatea Mediterraneo itsasotik gertu hasten eta Hungariaraino zabaltzen da. Europako mendirik altuenak Alpeetan daude; batzuetan, esaten da Kaukasoko Elbrus mendia dela Europako garaiena, baina mundu guztiak ez du pentsatzen Kaukaso aldea Europa denik. Alpeetako mendirik garaiena Mont Blanc da, Frantzia eta Italiaren arteko mugan dagoena; 4.810 metroko altuera du.
Bi horiez gain, beste herrialde batzuk ere badaude Alpeetan: Eslovenia, Alemania, Suitza eta Austria. Liechtenstein izeneko printzerria ere bertan dago.
Afrika eta Europako kontinenteak bata bestearen aurka bultzaka egon dira milioika urtetan zehar; horrela sortu ziren Alpeak. Prozesu horretan, mendiek gero eta garaiera altuagoa lortu dute. Mendiko zenbait lekutan oraindik aurki daitezke maskorrak eta itsasoko beste animalia batzuen fosilak; gatz kopuru handiak ere badaude zona batzuetan. Izan ere, duela milioika urte lur horiek itsasopean egon ziren.
Alpeetako klima goi-mendiko klima da. Alpeetako mendi asko elurrez eta izotzez estalita egoten dira urte osoan. Elurrak eta izotzak luze irauten dutenean, gero eta solidoago bihurtzen dira eta glaziar izeneko izotz-ibai bat osatzen dute. Batzuetan, urte asko igaro daitezke izotza glaziarraren amaierara iritsi eta urtu arte. Glaziarreko urak errekak, ibaiak eta lakuak eratzen ditu; Europako hainbat ibai garrantzitsu Alpeetan jaiotzen dira: esate baterako, Rhin, Rodano eta Po ibaiak; baita Danubioko ibaiadar batzuk ere. Hala ere, Alpeetako glaziarrak gero eta txikiagoak dira, Lurreko klima gero eta beroagoa baita.
Irudi batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Alpeetako erliebea eta herrialdeen banaketa