Atuna, arrain urdina da.

Arrain urdinak gorputzean duten gantz edo koipe kopurua beren pisu osoaren %5etik gora dutenak dira. Kopuru horretara iristen ez direnei arrain zuriak deitzen zaie.

Talde bateko eta besteko arrainik ezagunenak honako hauek dira:

• Arrain urdinak: antxoa, atuna, barbarina, berdela, ezpata-arraina, hegaluzea, izokina, sardina, sardinzarra eta txitxarroa.

• Arrain zuriak: bakailaoa, erreboiloa, krabarroka, legatza eta mihi arraina.

Arrain urdinak eta zuriak begi hutsez bereizteko modurik onena eta errazena haien isatsak konparatzea izaten da. Izan ere, arrain urdinen isatsak gezi formakoak dira, eta arrain zurien isatsak, aldiz, zuzenak edo haizemaile formakoak dira.

Balio nutrizionala

Sardina.

Arrain urdin eta zurien arteko bereizketa haien balio nutrizionaletan oinarriturik dago. Eta, nutrizio alorreko adituek bereziki gomendatzen dute arrain urdina jatea, arrain horien nutrizio-propietateengatik eta, batez ere, bihotzeko eta zirkulazio-aparatuko arazoak edo gaixotasun dituzten pertsonentzat. Hori hala da, arrain urdinak duen gantz edo koipe hori berezia delako, gantz asegabea zehazki, oso egokia goian aipatutako osasun arazoen prebentzio eta tratamendurako.

Arrain urdinaren oinarria bitamina eta omega-3 deritzana direla esan daiteke. Haren balore nutrizionalak direla eta, astero bi edo hiru aldiz jatea gomendatzen da, onura ugari dakartzalako, nagusiki omega-3ari esker.

Gainera, koipe kantitate altuagoa izan arren, bere kaloria kantitatea ez da oso altua, horrek dieta orekatua egiten laguntzen du.

Proteinei buruz mintzatzen bagara, lurreko animalien haragiaren antzekoa da, proteina kantitate nahiko handia dutelako.

Prebentzioa

Izokina arraindegian.

Jakina da arrain mota hauek jatea oso ona dela mota askotako arazoak saihesteko. Tentsio arteriala erregulatzen edo bihotzeko bat jasateko probabilitateak gutxitzen lagundu dezake. Elikagai koipeduna izan arren, bere koipe gehienak koipe poliinsaturatuak dira. Koipe hauek HDL kolesterola (edo "kolesterol ona") handitzen eta LDL kolesterola (edo "kolesterol txarra") gutxitzen laguntzen dute. Horri esker, arrisku kardiobaskularrak edo arterioesklerosi arazoak gutxitu daitezke arrain hau gure dietan sartuz.

Bestalde, arrin urdinaren kontsumoak, zirkulazio aparatuarekin erlaziorik ez duten gaixotasun batzuei aurre egiteko ahalmena ere badu, adibidez artritisa.

Arrai urdinak jatearen onurak

Ezpata-arraina.

Gaixotasunei aurre egiteko prebentzioaz gain, organismoaren funtzionamenduan laguntzen duten elementuak ere baditu: proteina, bitamina eta mineralen iturri argia da.

Arrain honek dituen aminoazidoen artean lisina izenekoa topa dezakegu. Aminoazido honek umeen hazkuntzan eta garapenean laguntzen du, horregatik gomendatzen da umeentzat. Triptofanoa beste aminoazido bat da eta honek globulu gorriak sortzeaz eta odolaren formazioaz arduratzen da. Aminoazido hauek arrain gehienetan aurkitzen diren arren, produktu begetal eta zerealetan ez dira aurkitzen, horregatik gomendatzen dira dieta orekatu eta anitzak.

Arrain urdina beste elikagai batzuetatik bereizten duen ezaugarrietako bat bere propietate antioxidatzaileak dira. A eta D bitaminez gain, E bitamina kantitate altuak ditu, haragiak bezala. Propietate hau sardinetan aurki daiteke oso maila altuetan. B12 bitamina ere kantitate altuetan topa daiteke arrain hauetan.

Bestalde, mineralek ere presentzia handia dute, bereziki sodioak eta potasioak. Kaltzioa ere aurki daiteke, baina hau kantitate txikiagoetan. Sardinek, adibidez, haragiak baino 20 bider iodo gehiago dute; horregatik esaten da sardinak kaltzioa eta fosforoa lortzeko iturri bikaina direla.

Azkenik, esan dezagun arrain urdinaren digestioa azkarra izaten dela, gantzen ezaugarriengatik; baina arraina prestatzeko moduak ere izaten du zerikusirik. Frijituta edo saltsan egindakoa bada, motelago digeritzen da, plantxan, labean edo uretan (lurrinetan edo egosita) prestatuta badago baino; izan ere, frijituta edo saltsan prestatzeko landare-olioak edo bestelako gantzak behar izaten dira. Dena dela, prestatzeko moduak ez dio eragiten omega-3 kopuruari.